Κριτικές
Ρένα Κανά
Σταυρούλα Μαυρογένη
Σε μια περίοδο κραυγαλέα «δυναμική», υπέρμετρα «ηρωική» μα και φοβερά, σχεδόν εγκληματικά, ρητορική, η Ρένα Κανά διατηρεί αναλλοίωτο τον αυθορμητισμό της. Η ζωγραφική της αποδίδεται με ένα αυστηρό, ειλικρινή και ασυμβίβαστο τρόπο.
Η εκφραστική της αγωνία είναι ομόκεντρη με την ψυχική αγωνία του ανθρώπου και αυτή είναι που την εξανάγκασε να περπατήσει μέσα στη φύση με μάτια καρφωμένα στα γενικότερα χαρακτηριστικά και τις εικόνες της.
Το επιβλητικό μεσογειακό τοπίο ξετυλίγεται μπροστά μας με κλασική αναλογία σχημάτων, χρωμάτων και μορφών. Παρουσιάζεται και μοιάζει να αναδύεται μέσα από μια λιτή ζωγραφική που δεν αντλεί τα στοιχεία της από μια μυθική ατμόσφαιρα. Η τεχνική της, που διαφοροποιείται σημαντικά από εκείνη των άλλων ζωγράφων, με την ανάγλυφη θα έλεγε κανείς επιφάνεια, επιβάλλεται μέσα από την ίδια την απεικόνιση της φύσης. Σκηνές αποσπασματικές του όλου τοπίου, όπως ένα λιμάνι ή ένας αγρός, παίρνουν διαστάσεις βιογραφικές μιας συνολικής εντύπωσης.
Όμως δεν απουσιάζει και ο λυρικός οίστρος. Εικόνες μετουσιωμένες, που μια-μια συνθέτουν το τοπίο, αλλά και που μαζί η κάθε μια είναι ένας τόνος και ένας ήχος από τη σιωπηλή αγωνία της καλλιτέχνιδος. Χρησιμοποιούνται για τη σύλληψη της πραγματικής έννοιας και του μεγαλείου της φύσης.
Το έργο της λειτουργεί ως γέφυρα προς τον «υπερβατικό κόσμο» και μπορεί να θεωρηθεί μεταφυσικό, σε μια συνεχή αναζήτηση του «ανέφικτου». Αφετηρία και τέλος της δημιουργίας της δεν είναι η θεωρία που ζητά την επαλήθευσή της στην πραγματικότητα, αλλά οι αισθήσεις, το μάτι που κοιτάζει στοχαστικά και το χέρι που ψηλαφεί τα πράγματα, φέρνοντας και πάλι στο νου τους στίχους του ποιητή «κι η ψυχή αν είναι να γνωρίσει τον εαυτό της, σε ψυχή πρέπει να κοιτάξει».
Σταυρούλα Μαυρογένη
Ιστορικός τέχνης